زمزمه هایی از کورمانج ها

لالایی های مادران برای فرزندشان، دارای ارزش هایی موسیقایی است و حتی متن ترانه آن می تواند محتوایی فراتر از یک لالایی ساده داشته باشد و این مساله آنزمان بیشتر قابل اعتناست که بدانیم لالایی های مورد بحث، متعلق به کرمانج هاست. 

کرمانج نام گروه بزرگی از مردم کرد است که در گستره ای منفصل و البته پهناور در برخی نقاط از ترکیه تا ایران پراکندگی دارد. کرمانج های شمال شرقی ایران نیز در شهرها و روستاهای شمال خراسان رضوی و خراسان شمالی سکونت دارند و اغلب آنها نیز همچنان به زبان کردی و گویش کرمانجی سخن می‌گویند. مستند «لوره لوره، هنگ غریوی» به ملودی و محتوای متن لالایی های کرمانجی می پردازد و از دل یک سادگی، مفاهیمی را استخراج می کند.

شخصیت محوری مستند زنی به نام ساریگُل است که برخی از لالایی هایی که یادگار فرهنگ قوم کرمانج است را حفظ نموده و در مستند ارجاعاتی بدان می شود. مستند با اینکه در حال و هوایی روستایی سیر می کند، با گفتارمتن، سرگذشت کوچ قوم کرمانج را شرح می دهد و برای ورود به زندگی ساریگل که پس از ازدواج سالهاست در تهران سکونت دارد، به ناگاه مخاطب را از آن بافت روستایی در شمال خراسان به تهران می کشاند. یک قاب حساب شده از ساریگل در تهران که می تواند مکمل کلیدواژه «کوچ» باشد که در پلان های قبلی درباره اش توضیحاتی داده شد. به عبارتی مستندساز با یک قاب، دو کوچ تاریخی و امروزی را در کنار هم می نشاند تا تکه تکه شدن یک فرهنگ به دلیل همان کوچ را به تصویر بکشد.

مستند «لوره لوره، هنگ غریوی» از آرشیو بسیار خوبی بهره می برد. برش ها و انتخاب تصاویر قدیمی بسیار کارآمد است و روایت تاریخی مستند را به درستی با تدوینی هوشمندانه پیش می برد. یا در جایی دیگر، دوباره تدوین، صحنه ای تاثیرگذار خلق می کند. آنجا که نوای دلنشین لالایی و مادری در حال لالایی خواندن، برش می خورد به صدای غریو انفجارهای جنگ که این نمونه نیز در راستای بیان لایه های پنهان خودِ لالایی هاست. به عبارتی مستندساز تلاش دارد بگوید لالایی ها علاوه بر اینکه ابزاری برای آرامش کودک در هنگام خواب هستند، رمز و راز درونی و پیام مادران نیز به حساب می آیند و یکی شدن لالایی یاد شده با فضایی جنگی نیز در راستای همین ایده است.

به طور کلی مستند «لوره لوره، هنگ غریوی» اثری دلنشین از منظر موضوع و  مرور صدای لالایی مادرانه است. مستندی که علاوه شرح زندگی شخصیت محوری اش یعنی «ساریگل» مخاطب را با فرهنگ مردمان قوم کرمانج آشنا می کند.