فوتبال ملی و عشایر

پرداختن بر ویژگی های سبک زندگی عشایری، در مستند «دیوارهای نخی» در زیر لایه ای ظاهری پنهان می شود. فوتبال و علاقه مندی به آن ابزاری نیست که در نگاه اول تصور کنیم، بشود با اتکا بر آن سبک زندگی را شرح داد؛ اما در «دیوارهای نخی» این اتفاق با پیوند نشانه هایی مختصر از زندگی مدرن تر و زیستی عشایری به وقوع می پیوندد. رقص و پایکوبی پس از برد فوتبال ملی در شامگاه و برشL L-Cut)) به نخریسی زنان در روز بعد، بیانگر تاکید کارگردان بر همنشینی دو عامل فوتبال و سبک زندگی عشایری است که در ظاهر ارتباطی با هم ندارند.

مستند «دیوارهای نخی» از یک سو چهره نگار است، چرا که به توصیف زنی عشایری به نام ننه شهناز از کرمانج خراسان شمالی می پردازد و در مقدمه ی مستند نیز این شخص توسط اهالی منطقه معرفی می شود.

از سوی دیگر در این مستند، موضوع بوم نیز در محدوده ی موضوع اصلی دیگر پرداخته می شود. موضوع اصلی را می توان تلاش این زن عشایری که بزرگ ایل نیز هست در راستای ترغیب اهالی برای تماشای مسابقات فوتبال ملی در جام جهانی در چادرش دانست. بنابراین مستند «دیوارهای نخی» هم شخصیتی اصلی دارد و تلاش می کند ویژگی های فردی اش را بیان کند و هم اینکه آداب و رسوم کلی ایل او را به تصویر بکشد. با این حال تعدد روش تولید، آسیبی به کلیت کار وارد نمی کند و دلیل این مساله تمرکز مستندساز بر موضوع اصلی یعنی تلفیق و نمایش تضادی است که از علاقه مندی به فوتبال در محیطی کاملا سنتی شکل می گیرد.

در حالت روتین این مستند می توانست به صورت مستقیم سبک زندگی را شرح دهد. به طور مثال نوع پوشاک، خوراک، مراسم، جشن، رقص، موسیقی، محل اسکان، شغل، روابط اجتماعی، آئین و… را با گزاره هایی مستقیم بیان دارد؛ اما تمام این موارد یاد شده حتی با موضوع فوتبال نیز از قلم نمی افتند.

مستندساز برای القای جذابیت، در طول مستند بارها و بارها از طریق برش هایی حساب شده، پلانهایی که در نگاه اول می توانند متضاد باشند را در کنار هم قرار می دهد تا نشان دهد حتی در عمق یک زندگی کاملا سنتی بر پایه ی اصول عشایری نیز عرق به میهن می تواند وجود داشته باشد. نکته ی مهم در ساختار کلی این اثر، مدت زمان این مستند و قابلیت موضوع است. زمانی در حدود 17 دقیقه، دقیقا همان چیزی است که می توانست با پلان هایی دیگر از گذشته شخصیت محوری و مصاحبه ی بیشتر با زن، دچار فرسایش شود.