بدون حاشیه و خانوادگی

همانطور که از عنوان مستند بر می آید، شاهد اثری هستیم که یک فرد در آن شغلی خاطره انگیز را روایت می کند و به این دلیل که خود سوژه ی انسانی در قید حیات نیست، مستندساز به سراغ کسانی از اقوام و آشنایان می رود تا موضوع را برای مخاطبش شرح دهد. از طرفی، خودِ مستندساز یکی از بستگان پیر قناد است و حالا با سوالاتی که در ذهن دارد هم از نظر تاریخی، سوژه را بررسی می کند و هم اینکه چالش های پیش رو را به نقد می کشد.

مستند «حاج قاسم قناد و پسران» حالتی فانتزی دارد. یک شغل، تحت عنوان نُقل‌پزی که روزگاری جایگاهی ویژه در سبد تنقلات ایرانی ها داشت در این مستند از شکل گیری تا از میان رفتنش به تصویر کشیده می شود.

بازسازی، درفقدان آرشیو در مستند «حاج قاسم قناد و پسران» و همچنین مصاحبه با پسران و نوه ها و کمی هم تصاویر متحرک، شیوه های پیشبرد روایت هستند. روایت نیز فقط در همین حیطه سیر می کند، اینکه پیر قناد حدودا 120 سال پیش نقل پزی را در بازار آهنگرهای تهران شروع می کند و با وجودی که هر پنج فرزندش به این کار وارد شدند؛ اما نوه ها هیچ کدام تمایلی به ادامه فعالیت در این شغل را ندارند و به همین دلیل این شغل با روی کار آمدن روشهای نوین تولید تنقلات و تغییر ذائقه ی مشتری ها رو به زوال است یا به فراموشی سپرده شده است.

تولیدی که روزی روزگاری دارای درآمد و بازار مناسب بود و حتی صادرات نیز داشت همانطور سنتی باقی ماند و بدون تحول نیز جایی میان رقبا پیدا نکرد. مستند «حاج قاسم قناد و پسران» می خواهد این نکته را یادآور شود که اگر تغییر یا نوآوری حتی در همین شغل صورت می گرفت می توانست برندسازی، همچون شرکت های قدیمی خارجی برای این برند نقل سازی فراموش شده نیز رخ دهد و نه تنها این حرفه و برند از بین نمی رفت بلکه می توانست اعتبار دوچندان نیز داشته باشد.

مستند «حاج قاسم قناد و پسران» یک مستند معمولی بدون حاشیه و خوانوادگی است و تنها حسی که بر می انگیزد حسی خاطره انگیز از یک حرفه و آدمهای تاثیرگذار در آن است.