هفتمین جشنواره تلویزیونی مستند

جشنواره مستند، جشنواره تلویزیونی مستند، جشنواره فیلم، جشنواره عکس و جشنواره مستند نگاری

نقد مستند «مستشرق»

نقد مستند «مستشرق»

رحیم ناظریان

از فرانسه تا اشراق

عوامل تولید مستند پرتره «مستشرق» برای کشف هایی تازه و معرفی بهتر سوژه، همانطور که در برخی صحنه ها پیداست، سفرهایی خارجیرا نیز برای تکمیل پژوهش در نظر گرفته اند که این امر سبب شده تا مستند صرفا متکی بر دریافت ها و داده های اینترنتی و مکتوباتی از پیش تولید شده و موجود نباشد. گرچه به تصویر کشیدن زندگی و اندیشه ی فیلسوفی شهیر و درگذشته، منابع بیشماری را برای پوشش اطلاعات یک مستند جلوی راه مستندساز قرار می دهد، اما اینجا مستندساز با مصاحبه هایی مفصل و کارآمد از شاگردان این فیلسوف فرانسوی و همچنین رجوع بر مکان هایی که او بخشی از اندیشه اش را در آنجا بروز داد، کمک زیادی بر جذابیت اثر نموده است. این مکان ها شامل سفر به چندین کشور خارجی توسط عوامل تولید مستند می شود که در نوع خود جالب توجه است.

چهره های نامداری که در این مستند جلوی دوربین مستندساز قرار می گیرند آنقدری پر و پیمان هست که اطلاعات بعضا تازه ای را نیز در دل گفتگوها و مصاحبه ها می توان استخراج کرد.

هانری کُربَن درگذشته به سال ۱۹۷۸، فیلسوفی فرانسوی است که در زمینه ی ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی چهره ای مطرح در بین شرق شناسان اروپایی است. او که به نوعی اصلی ترین و شاید اولین معرفی کننده ی اندیشه ی شیخ اشراق بر جهان غرب است، مدتی را نیز در ایرانزندگی کرد تا مطالعاتش را در فضایی مناسب و مربوط به فلسفه ی شرق گسترش دهد. در مستند «مستشرق» نیز عنوان اثر به دو حالت قابل بررسی است. یکی اصطلاحی به معنای شرق شناسی در هیبت یک اروپایی و دیگری ارجاعی بر معنای کلاسیک آن در حوزه ی عرفان. به عبارتی عنوان مستشرق فارغ از اینکه اصطلاح شرق شناس را یادآور می شود، بیانگر فاز عرفانی این فیلسوف نیز هست.

چهره های نامداری که در این مستند جلوی دوربین مستندساز قرار می گیرند آنقدری پر و پیمان هست که اطلاعات بعضا تازه ای را نیز در دل گفتگوها و مصاحبه ها می توان استخراج کرد.

اطلاعاتی از خصوصیات فردی این فیلسوف، موردی در مورد تغییر دین او از مسحیت به اسلام و شیعه و البته نفی آن در همین مستند توسط کارشناسی دیگر، نسبت فراماسونری بر «کربن» و بحث درباره این موضوع و مواردی دیگر که مستند را از نظر تازگی و ارائه ی اطلاعاتی تازه و دست اول ارتقا می دهد. افرادی از جمله ژان کلود کریر نویسنده و کارگردان مشهور فرانسوی، داریوش شایگان فیلسوف و شرق شناس ایرانی،ژان فرانسوا پروباستان‌شناس مشهور فرانسوی، کریستیان ژامبهفیلسوف و اسلام‌شناس فرانسوی و چهره هایی نظیرمحمدعلی امیرمعزّی، غلامحسین ابراهیمی دینانی،نهال تجدّد و… در این مستند حضور داشته و گفتگوهایی با آنها صورت گرفته است. چنین حجمی از حضور اشخاص سرشناس در مستندی درباره یک فیلسوف، نه تنها ارزش دیداری در نوع خود ایجاد می کند بلکه مستند را نیز از نظر بار محتوایی به شدت قابل اعتنا خواهد کرد. به همین دلیل در طول مدت زمان مستندی بلند با موضوعی که شاید برای مخاطبان معمولی تلویزیون جذابیتی نداشته باشد، گستره ی به شدت فراخی از گفته هایی غیر تکراری و تازه را شاهدیم. نکته ای که بیش از پیش مستند «مستشرق» را با ارزش نشان می دهد، تولید چنین آثارآبرومندانه از چهره های مهم و تاثیرگذار غربی است که در شرق و خاصه ایران فعالیت پژوهشی داشته اند و تعداد این قبیل آثار تصویری در ایران به شدت پایین است.

به نقد این مستند چه امتیازی می دهید؟
4.7/5 - (3 امتیاز)


راهنمای امتیازدهی

نقد و نظر خود را برای ما ارسال کنید

بدون دیدگاه