هفتمین جشنواره تلویزیونی مستند

جشنواره مستند، جشنواره تلویزیونی مستند، جشنواره فیلم، جشنواره عکس و جشنواره مستند نگاری

نقد مستند «عنصر نامطلوب»

نقد مستند «عنصر نامطلوب»

رحیم ناظریان

تحقیقی علمی برای یک حادثه ی تلخ

پیگیری حقوق از دست رفته ی معدنچیانی آسیب دیده در حادثه ی ریزش معدن ذغال سنگ سوادکوه که منجر به مرگ دو معدنچی نیز شد، در مستند «عنصر نامطلوب» با اتکا بر روشی تحقیقی توسط چند دانشجوی رشته ی جامعه شناسی صورت می گیرد. از سویی به نظر می رسد دانشجویان حاضر در جلوی دوربین توسط مستندساز هدایت می شوند و نقش لیدر در روایت را دارند و از سویی به نظر می رسد این تیم دانشجویی است که مستند را هدایت می کند. در هر حال یک شاکله ی واحد در مستند شکل می گیرد که حاصل هماهنگی دو سویه است  و از آنجا که تیم تحقیقی هم دانشجوی جامعه شناسی اند و هم صاحب تیمی رسانه ای که محتوای فرهنگی-خبری تولید می کنند، از ابزاری که در اختیار دارند برای یک مطالبه گری بهره می برند.

به دلیل وجود افرادی مطالبه گر که با سرسختی سعی در پیگیری ماجرا دارند، مستند حاوی جذابیت روایی نیز هست.

سوژه و روایت مستند آنجایی جذابیتش را به رخ می کشد که احتمالا اگر پیگیری حقوق دو معدنچی کشته شده در هر کشور متمدن دیگری بود، چنین پیچیده و ریاکارنه اتفاق نمی افتاد و مسئولین از کنارش گذرا رد نمی شدند. متولیان معدن و دیگر مسئولین آن کشور خیالی و عدالت محور، احتمالا جرات نمی کردند چنین موضوع خبری و رویداد تلخی را کتمان کنند یا به احقاق حق دو فرد کشته شده تن در ندهند. از آنجایی که سوژه ی مستند مرگ دو معدنچی است و مسئولین معدن و دولتی ها و حتی سکوت برخی مراجع مذهبی سبب شده تا عدالت برقرار نگردد، مستند «عنصر نامطلوب» دارای جذابیتی کارآگاهی نیز هست. عواملِ جلوی دوربین تلاش دارند با رویه ای علمی و روشمند موضوع را حلاجی و سپس نتیجه گیری کنند.

رفتن به سراغ خانواده ی داغدیده ها، تلاش برای گفتگو با مسئولین معدن و ورود به آنجا، تحقیق درباره امنیت معدن، جستجو در میان اخبار متعلق به حادثه در روزهای حادثه، ثبت تصاویر یک تجمع اعتراضی، گفتگو با امام جماعت شهر و پرسش از او به خاطر سکوتش در قبال حادثه و مواردی از این دست سبب می شود تا شاهد مستندی باشیم که خود دارای تکاپو برای رسیدن به هدف و نتیجه است و دوربینی مشاهده گر جایش را به دوربینی جستجوگر می دهد. به عبارتی عوامل پشت و جلوی دوربین، همگی در پی یک هدف که مطالبه گری یک حق خوری است، سعی دارند با روشی پلیسی البته در لوای رسانه ای و خبری موضوع را ردیابی نمایند.

به همین دلیل عنوان «عنصر نامطلوب» می تواند درونمایه ی اصلی مستند و ارجاعی بر تمام بی عدالتی حاکم در رویداد باشد. همه ی سهل انگاران در قالب مسئول یا کارگر، همچون خود معدن که آسیب هایی در ایجاد و فعالیت آن وجود دارد، عنصر نامطلوب هستند و این عنوان یکی از گزینه های روش تحقیق جامعه شناختی تیم نیز هست که به واسطه ی آن دانشجویان سعی در شفاف سازی واقعه با صورتی علمی دارند.

به دلیل وجود افرادی مطالبه گر که با سرسختی سعی در پیگیری ماجرا دارند، مستند حاوی جذابیت روایی نیز هست. مخاطب می داند این تیم با این جد و صلابت یقینا نتیجه ای درخور را رقم خواهند زد. همین امید بر پایان، مخاطب را تا انتهای مستند درگیر نگاه می دارد و او را مشتاق می کند تا در همه ی لحظات، پیگیر ماجرا و مراحل تحقیق باشد.

نتیجه ی این پیگیری نیز با وجود روشن شدن دلایل حادثه همچنان تا حدودی قابل اعتناست. سهل انگاری دو سویه در وقوع حادثه و مقصر شناخته شدن خود معدنچیان و صاحبان معدن به خاطر کمبود امکانات، حکمی است که صادر می شود و دیه معدنچیان نیز پرداخت می گردد. با این حال پیگیری های تیم رسانه ای و دانشجویان حاضر در جلوی دوربینِ مستند سبب می شود تا امکانات و تجهیزات بهتری برای معدن تهیه گردد و همین نتیجه می تواند برای تیمی کوچک که نیتی در همین راستا در سر داشت، کافی باشد.

به نقد این مستند چه امتیازی می دهید؟
5/5 - (1 امتیاز)


راهنمای امتیازدهی

نقد و نظر خود را برای ما ارسال کنید

بدون دیدگاه