سهل انگاری هایی درباره تابو

تعبیرها و تفسیرهایی متضاد در قبال دخالت سیاست در ورزش، موضوعی است که در مستند «عملیات المپیک» بررسی می شود. مستندی آرشیوی و مصاحبه محور و همچنین توضیح دهنده به واسطه گفتارمتن، که به شکلی موشکافانه ماجراهایی حول محور تحریم های ورزشی متقابل کشورها بر یکدیگر و همچنین جریمه های فدراسیون های جهانی بر کشورها از یک واقعه در زمان های مختلف تشریح را می کند. مستند با تاکید بر یکی از چهره های ورزشی ایران در رشته جودو موضوع اصلی را بررسی و لایه های زیرین آن را با ادعای اینکه تمام ماجرا طرحی از پیش تعیین شده است، نمایان می سازد.

مستند، ماجرا را از چند منظر به چالش می کشد و شاید جالب ترین بخش آن اهمالی است که خود ایران در حمایت از ورزشکارانش مرتکب می شود.

رویداد مستند حاوی مساله ای حساسیت برانگیز است که لااقل تولید آن در داخل کشور با چالش هایی فراتر از حد نرمال تولیدات مستند همراه است. موضوعی که کمتر بدان اشاره می شود و حتی پوشش اخبار پیرامونی آن در رسانه های داخلی با اما و اگر همراه است یا احتیاط زیادی برای بیان آن صورت می گیرد.

یکی از نکات قابل توجه مستند، همین پرداختن بر موضوعی است که تاکنون در خفا مانده و کمتر رسانه داخلی، یارای تفسیر و تشریح آن را دارد. حتی دلایل واضح عدم شرکت برخی ورزشکاران ما در میادین بین المللی نیز با تعبیرهایی غیرقابل باور و صرفا برای جلوگیری از تحریم های ورزشی مخابره می شود و هنوز هم این ماجرا ادامه دارد.

مستند «عملیات المپیک» در موضوع عدم رویارویی ورزشکاران ایرانی، تا حدود بسیار زیادی تابوی عدم بحث در اینباره توسط مراجع داخلی را می شکند. سکوتی همیشگی که به زعم مستندساز خود تبدیل به عاملی آسیب رسان شده است. دلیل این سکوت نیز یکی ملاحظات حکومتی و دیگری همان ترس از محرومیت های بین المللی برای بیان حقیقت است. به عبارتی اغلب مخاطبان ورزش ایران می دانند دلیل عدم مبارزه یک ورزشکار ایرانی با نماینده ای از اسرائیل در سطحی جهانی چیست، اما بنا بر دو مورد بالا یعنی ملاحظه ای درونی و حکومتی و دیگری تعلیق ورزشی، متولیان امر و رسانه رسمی، از بیان اصل ماجرا پرهیز می کنند. حالا «عملیات المپیک» تا جایی ماجرا را کالبدشکافی می کند. گرچه برخی از استدلال هایش می تواند مورد پذیرش طیفی از جامعه ورزشی یا حتی سیاسی نباشد.

مستند، ماجرا را از چند منظر به چالش می کشد و شاید جالب ترین بخش آن اهمالی است که خود ایران در حمایت از ورزشکارانش مرتکب می شود. به طور مثال در برخی از مسابقات جهانی، همان رویه ای که ایران در قبال ورزشکاران اسرائیل و مسابقه با آنان لحاظ می کند توسط برخی ورزشکاران دیگر کشورها نیز صورت گرفته و متولیان آنها حمایت اصولی و سازمانی از ورزشکار خود در جهت منع تعلیق و احقاق حق صورت دادند و این در حالی است که خود ایران به عنوان حکومتی که به صورت کاملا سیستماتیک خواهان حذف اسرائیل است، هیچگاه ساز وکاری سازمان یافته برای احقاق حق ورزشکاران خود ندارد. شاید دلیل اصلی، ناتوانی حقوقی ایران و یا اشراف به این نکته که از نظر لابی گری توانایی مبارزه برای پیروزی در چنین دعاوی را ندارد، سبب شده تا خود را طرفِ از پیش بازنده قلمداد کند و تنها بر پروپاگاندای رسانه ای اکتفا نماید.

نکته بسیار مهم دیگر، فارغ از تمام محتوایی که مستندساز می خواهد به عنوان امری صحیح یا غلط ارائه کند، عدم حمایت خود مسئولان سیاسی و ورزشی از ورزشکارانی است که بعد از عدم رویارویی منزوی می شوند. بی شک ورزشکارانی که بنا به دلایل اعتقادی یا سیاسی از مواجهه با ورزشکارانی از اسرائیل انصراف می دهند، برای رسیدن به آن درجه از آمادگی که تا امتیاز حضور در مسابقاتی جهانی یا المپیک را به دست بیاورند، عمر خود را می گذارند و البته در طول دوران ورزشی خود شانسی کم برای رسیدن به چنین مراحل و سطحی از مسابقات دارند. این در حالی است که انصراف از مسابقه، فقط تبعاتی ملی در قبال تعلیق ندارد، بلکه خود ورزشکار نیز چه از نظر ورزشی و چه از نظر روحی و روانی دچار چالش هایی عدیده می شود. بنابراین فقدان حمایت از آنان و عدم پیگیری حقوق آنان چه در سطح ملی و چه در سطح جهانی ممکن است ناامیدی از ادامه راه را برایشان به همراه داشته باشد.

مستند با تاکید بر ماجرای سعید ملایی و روندی که سیاسی شد و نهایتا کار را به تعلیق جودوی ایران کشاند، لایه های پرونده را بررسی و در ادامه سهل انگاری ها و کوتاهی هایی داخلی را نیز بیان می دارد. این در حالی است که موضوع اصلی مستند، پرداختن بر این موضوع از این منظر است که کل ماجرای ملایی سناریویی از پیش تعیین شده است.