مصاحبه با سوژه ای مرده

موضوع مستند درباره گروه یا سازمانی متشکل از جوانان اهل ترکیه به نام ت گ پ (اتحاد جوانان ترکیه) است که در سال 2006 با کشیدن گونی بر سر سربازان آمریکایی که مقیم ترکیه بودند فعالیت خود را آغاز نمود. گروه به شکلی عجیب ابتدا با صحبت و احتمالا قرائت بیانیه سازمان و در ادامه با کشیدن یک گونی بر سر قربانی اقدام به تحقیر سربازان آمریکایی می کنند. این عمل دلیلی انتقام جویانه دارد، چرا که در سال 2003 عده ای از سربازان آمریکایی در عراق، چنین رفتاری را نیز با سربازان ترک داشتند. به عبارتی «ت گ پ یا همان اتحاد جوانان ترکیه، در اقدامی تلافی جویانه سعی نمودند پاسخی مشابه به سربازان آمریکایی بدهند.

مستند نه از نظر محتوا چیز دندانگیری برای ارائه دارد و نه از نظر شکل و ساخت و فرم بیانی قابل اعتناست.

مستند جز مصاحبه با اعضای این گروه و تصاویر آرشیوی که در زمان انجام عملیات ثبت شده چیز دیگری در چنته ندارد. اهداف گروه به صورت مصاحبه رودرو با اعضا تشریح می شود و عملیات نیز با اتکا بر آرشیوهای اینترنتی یا آرشیوی که از خود اعضا تهیه شده، نمایش داده می شود.

آنچه که پیداست این گروه و فعالیت آنان آنطور که در مستند بدان اشاره می شود دارای اعتبار نیست و فعالیت های آنان در حدود یک تحرک و عملی تلافی جویانه باقی می ماند. حتی خود اعضای گروه امروزه از فعالیت های خود در قواره یک خاطره یاد می کنند و اغلب آنان با فروکش کردن تب انتقام دیگر در چنین سازمان یا گروهی عضو نیستند. حال سوال اینجاست سالها پس از فروکش کردن یک تحرک یا یک اقدام تلافی جویانه بر علیه چند سرباز آمریکایی، مستندساز چه دلیلی را حائز اهمیت دیده است تا برود با اعضای این گروه مصاحبه کند؟ واقعا این سوال بسیار مهمی است که جز وصول یک بودجه تولیدی برای سوژه ای مرده چه دست آوردی برای تهیه و تولید چنین اثری وجود دارد؟ هیچ! سوژه مدت هاست از بین رفته و تهیه کننده برای کالبدشکافی یک جنازه، هزینه ای را متحمل می شود تا بر یک عقیده پافشاری کند.

 حال اگر چنین سوژه ای و چنین مستندی که حتی بخش اعظمی از آن آرشیوهایی تکراری است، با شیوه ای تازه تر تولید می شد شاید از نظر کیفی این امکان وجود داشت تا درباره اش گفتگویی شکل بگیرد؛ اما حقیقت این است که مستند نه از نظر محتوا چیز دندانگیری برای ارائه دارد و نه از نظر شکل و ساخت و فرم بیانی قابل اعتناست.

قاعدتا برای نادیده گرفتن چنین آثاری، می توان این نکته را لحاظ نمود که اکثر این مستندهای فرمایشی، اگر پلانی جذاب داشته باشند، متعلق به آرشیو است و نه خود برداشت های کنونی. به عبارتی اگر هیجانی و کششی هم وجود داشته باشد، اغلب متعلق به کسی دیگر است که اقدام به ثبت آن تصاویر آرشیوی نموده و بد تر اینکه تولید کنندۀ مستند هایی شبیه به «عقاب‌های گونی به سر» قاعدتا حتی یادی از صاحب آن تصاویر نیز نمی کنند. کلیت این آثار اینگونه است که بودجه ای فراهم می شود، قرار ملاقاتی ترتیب داده می شود، در طول مدت زمانی کوتاه، مصاحبه های رودررو و چهره به چهره، شبیه به گفتگوهای اخبار شبانگاهی ضبط می شود و در نهایت در تدوین از آرشیو دیگران بهره برداری و چیزی تحت عنوان مستندی به اصطلاح ارزشمند روانه شبکه های تلویزیونی می شود. مستندهایی که کارشان همین است، چسباندن یک سری آرشیو به مصاحبه هایی کسل کننده!