انقراض با دلیل و منطق

مستند به خوبی از پس بررسی موضوع خود از جنبه هایی متنوع برمی‌آید. اگر بر هم زدنِ تعادل زیستی در یک اقلیم توسط انسان را موضوع اصلی مستند «یک گام تا انقراض» بدانیم، تولید کننده موفق می شود از گوناگونی ابزارهای بیانی برای تحلیل و نمایش و اجرای رویداد بهره ببرد و همین تنوع سبب می شود جذابیت روایی و دیداری اثر دو چندان گردد.

این ابزارها در مستند «یک گام تا انقراض» از پیگیری یک ماجرا به صورت مفصل برای سندسازی تا تصویربرداری در شب یا رجوع به محل تصویربرداری در فصول مختلف و… قابل  لمس است. به‌ طور مثال به خرده‌روایتی که مستندساز با سرسختی در دل روایت اصلی می گنجاند تا از نظر اسناد تصویری، پر و پیمان باشد، بیشتر توجه کنیم:

 آنجایی که در ابتدا گرگ به گله ای گوسفند حمله می کند.

در  ادامه گله‌دار باقی مانده لاشه گوسفند را مسموم می کند تا انتقام خود از گرگ را بگیرد.

سپس گله ای گراز با بچه هایش سر وقت لاشه می رسد و از گوسفند مسموم می خورد.

در نهایت گرازها می میرند و البته حالا لاشه‎ی خود گراز که به ظاهر همچنان مسموم است، غذای موجوداتی دیگر است و خطر کشتار همینطور ادامه دارد…

با دقت در توضیح فوق می شود به وضوح دید که مستندساز برای ثبت این خرده‎روایت، پلان به پلان اصل رویداد را از آغاز تا پایان به تصویر می کشد. چنین تولیدی بدون شک از نظر سندسازی آن هم در مدیومی همچون مستند به شدت قابل احترام است. مستندساز با اینکه از ابزار گفتارمتن بهره می برد، اما صرفا بر توضیحی کلامی اکتفا نمی کند و از حمله گرگ به گله و همچنین مسموم نمودن گوسفند توسط دامدار را نیز به تصویر می کشد. حتی مستندساز مجدد تصمیم نمی‎گیرد تا خطر لاشه ای مسموم را کلامی شرح بدهد، بلکه مشقت تصویربرداری در شب و ساعات طولانی انتظار برای ثبت تصاویری با کیفیت را به جان می خرد تا همچنان بر اصل اولیه اش برای ارائه سند پا برجا بماند.

«یک گام تا انقراض» در معرفی و پوشش انواع جانوری، مستندی بسیار قابل اعتناست. تصاویری تازه از گونه های حیوانی زاگرس در مستند به چشم می‌خورد که پیشتر در آثار مشابه نمونه اش را کمتر دیده ایم. به نوعی می توان با دیدن این اثر شناخت قابل قبولی از تنوع جانوری زاگرس به دست آورد.

راه‎ها و تصادفات خودرو با حیوانات منطقه و همچنین کارخانه ها و دام های اهلی که همه به نوعی بی ضابطه در حال گسترش است، در مستند به عنوان زنگ خطری بسیار جدی برای اقلیم زاگرس معرفی می شود. مساله، بیان خبریِ این رویداد تلخ و این زنگ خطر نیست، بلکه آنچه اهمیت دارد، همان قدرت استدلال مستندساز است که موفق می‌شود بنا بر یافته های پژوهشی و همچنین تحقیق میدانی، موضوع مورد نظرش را با برهان جلوی دید مخاطب قرار دهد.