سادی و سختی یک مراسم آیینی

  «باغ گندم» مستندی است به روش مصاحبه و ثبت تصاویری از سوژه که به معرفی مداحان مشهور شهر یزد و مکانی به همین نامِ باغ گندم می پردازد. آنچه قرار است درباره  مکانی مختص به عزاداری و یا یک هیات با ویژگی های منحصر به فرد درباره عزاداری بدانیم در این مستند به صورت مفصل شرح داده می شود.

آنچه اهمیت دارد، صاحب سبک بودن هیات های محلی یزد در مداحی و نوحه خوانی است که مستندساز نیز با تاکید بر همین نکته شاکله اثرش را می سازد. به همین دلیل از ابتدا تا پایان مستند شاهدیم که این ویژگی های سبکی در تحریرها و چگونگی تولید اشعار و یا چگونگی هماهنگی جمعیت عزادار و همراه، مورد بررسی قرار می گیرد.

مستندساز در لابه لای مصاحبه ها، یزد و محله باغ گندم و هیات های زیرمجموعه آن را نمایش می دهد تا تصاویر به گونه ای، تکمیل کننده‌ی گفتگو ها و اطلاعاتی باشد که مدعوین شرح می دهند.

شکل روایی مستند نیز ساده است. گفتگوهای بسیار زیاد کارشناسان مداحی، در جای جای مستند تقطیع می شود تا از ابتدا اطلاعاتی تاریخی از مکان و پیشینه موضوع به دست بیاید. در ادامه تا پایان مستند نیز، اغلب لحظات به همان مقوله سبکی و ویژگی های منحصر به فرد هیات های باغ گندم یزد اختصاص دارد.

فارغ از ریتم یکنواخت مستند که در میانه کار اثر را از تب و تاب می اندازد، می توان نقطه قوت کار را بازشناخت نحوه شکل گیری یه نوحه و نحوه اجرای آن دانست. به عبارتی می توان با دیدن این مستند به خوبی درک نمود که یک نوحه با وجود سادگی ظاهری اش دارای چه ویژگی هایی است که تولیدش را سخت می کند. اینگونه که شاید در ظاهر امر، تولید این ریتم ها و نوای آهنگین، ساده به نظر برسد، اما وقتی به توضیحات دست اندرکاران توجه می کنیم، حقیقت ماجرا آشکار می شود.

حتی اشعاری که برای نوحه ها تولید می شود نیز ویژگی‌هایی مخصوص به خود دارد. اشعاری که در ملودی یا آوای مورد نظر به خوبی می نشیند. یا متن اشعار به شدت ساده و قابل فهم، اما در رده و سیاق خود قابل تامل است.